Ja, je leest het goed. Het papieren boek wint het van zijn digitale broertje. Namelijk wanneer het gaat om tekstbegrip en het onthouden van informatie. Uit diverse onderzoeken is gebleken dat leerlingen die de tekst van een scherm lazen de informatie minder goed begrepen en onthielden dan leerlingen die dezelfde tekst in het papieren boek hadden gelezen.
Als je het leerlingen zelf vraagt, dan geven ze aan dat ze van een scherm sneller kunnen lezen én dat ze het beter snappen. Maar dat laatste blijkt niet zo te zijn, ze overschatten zichzelf. Als er een test wordt afgenomen scoren de digitale lezers duidelijk lager dan de papieren lezers. (Vooral bij informatieve teksten, bij algemene teksten is het verschil niet zo groot).
Waardoor wordt dezelfde informatie dan minder goed begrepen vanaf een schermpje? Eén van de redenen is dat schermen geassocieerd worden met snel en oppervlakkig. Oók door jongeren van deze tijd. Dit heeft te maken met alle andere activiteiten die op hetzelfde scherm gebeuren: sociale media, filmpjes, nieuws, e-mail etc. Voortduren wordt geklikt en gescrold. Zo ook tijdens het lezen van teksten. Daarnaast blijkt dat teksten minder diep worden verwerkt, ze worden meer gescand dan echt goed gelezen. Hierdoor wordt de tekst ook minder goed begrepen. Wanneer er tijdsdruk bestaat is dat nog erger. Natuurlijk is dit niet zo heel erg als het gaat om leuke nieuwtjes of een algemeen verhaal, maar als het om leerstof gaat die begrepen moet worden en wordt getoetst dan is het een stuk vervelender!
Wat maakt een boek of een geprinte tekst dan zo anders? Doordat je de tekst diepgaander tot je neemt onthoud je het beter en begrijp je het beter. Je ontdekt de diepere lagen in een tekst. Het lezen gaat weliswaar langzamer, maar het begrip is groter. Wat er namelijk gebeurt is dat je tijdens het lezen van een papieren boek een soort mentale kaart maakt. Je hersenen slaan op wáár de informatie op de bladzijde in het boek staat. Je ontdekt sneller en beter verbanden, leest informatie in de context van het boek en het hoofdstuk en het is gemakkelijker om de grote lijn vast te houden. Als je iets niet helemaal snapt blader je even een bladzijde terug. Vooral bij informatieve teksten is het begrip bij een papieren boek significant beter.
Tja, dan ben je er mooi klaar mee als je op school op een laptop werkt en al je boeken digitaal zijn. Ja, als je erg veel moeite hebt met het begrijpen van bepaalde stof kan het handig zijn om ook het papieren boek aan te schaffen. Maar je kunt ook jezelf helpen om de stof beter tot je te nemen. Allereerst helpt het als je veel leest in papieren boeken. Dus leesboeken niet op de e-reader maar ‘echte’ boeken. Gebleken is dat dit een positieve invloed heeft op het begrijpen van digitale tekst.
Daarnaast is het raadzaam om tijdens het lezen/ leren van je digitale boek een samenvatting te schrijven of steekwoorden te noteren. Schrijf deze dan op papier en doe het niet in Word o.i.d. Door de handeling van het schrijven onthoud je namelijk beter! En het is gemakkelijker om bijvoorbeeld met pijlen verbanden aan te geven.
Nu hoeven we echt niet gelijk alle digitale leermiddelen het raam uit te gooien. Er zijn ook allerlei voordelen, denk alleen maar aan het gebruik van filmpjes en bijvoorbeeld de mogelijkheden voor leerlingen met dyslexie. Maar het is wel belangrijk om je ervan bewust te zijn. Zeker wanneer een leerling informatie moeilijk onthoudt kan het de moeite waard zijn eens het papieren boek te gebruiken!